Antwerpen

De distributiesector van de 19e eeuw tot nu

De Groenplaats was al vroeg in de 19e eeuw een ontmoetingsplaats voor Antwerpenaars. In 1833 besloot het stadsbestuur om er twaalf stenen banken te plaatsen. Het bestuur wilde daarmee tegemoetkomen aan de groeiende populariteit van het plein bij wandelaars.

pinterest

januari 2020

grands bazar du bon marché

Wie zich op de Groenplaats wilde vertonen, moest zich wel gedragen. Samen met de bankjes, zette het stadsbestuur er ook een brandweerman neer. Die moest vanaf het middaguur een oogje in het zeil houden en ervoor zorgen dat de goede zeden van die tijd werden gerespecteerd. Sinds dan is de Groenplaats altijd een belangrijk plekje in het leven van de Antwerpse bevolking geweest.

Niet voor niets werd hier in 1885 de ‘Grand Bazar du bon Marché’ geopend, door Fransman Adolphe Kileman. De oppervlakte groeide de daaropvolgende jaren aanzienlijk: van 583 m² in 1885, 908 m² in 1890 tot 1616 m² in 1914. Wat in de volksmond al snel ‘den Bazar’ ging heten werd een begrip tot ver buiten Antwerpen. De opening van het luxueuze warenhuis was meteen ook het begin van het plein als modecentrum. Vaxelaire-Claes (zie verder) opende amper een jaar na Grand Bazar een vestiging van haar Bon Marché in Antwerpen-centrum.

les grands magazins Tietz

Op 29 april 1901 opende Duitser Leonhard Tietz de deuren van zijn winkelpaleis in Antwerpen, op de Meir. Tietz verkocht zelfs ‘all-in’ pakketten. Zoals een kant-en-klaar keukenpakket, dat naast meubels en fornuis ook nog eens meer dan 300 stukken keuken- en huishoudgerief bevatte.

Hij introduceerde de ‘canotier’ en maakte de strooien hoed met lint bijzonder populair bij Antwerpenaren, in die mate dat er steeds over een ‘Tits’ gesproken werd om het hoofddeksel mee aan te duiden.

Leonhard Tietz keek ook uit naar locaties buiten Antwerpen. Zo liet hij oa. in de Brusselse Nieuwstraat een zo mogelijk nog imposanter nieuw consumentenpaleis optrekken, net naast de Innovation uit 1903. 

Het uitbreken van WO I zou miljoenen levens overhoop gooien en ook dat van de Tietz-familie. Leonhard maakte dit zelf allemaal niet meer mee, want hij stierf in 1914 en werd opgevolgd door zijn oudste zoon Alfred. De winkel bleef tijdens de oorlogsperiode gewoon open, maar waarschijnlijk had het aanbod wel geleden onder de aanvoerproblemen en allerhande restricties ten voordele van Duitsers in België onder sekwester geplaatst.

Ook de verschillende winkels van Tietz. De Belgische Regering verkocht ze in 1920 aan de families Bernheim en Meyer, de stichters van de Innovation in 1897. In 1919 werd de naam van ‘Les Grands Magasins de Leonhard Tietz’ herdoopt in ‘A l’Innovation’.

Tot op de dag van vandaag is de Innovation gehuisvest in de oude gebouwen van Leonhard Tietz.
Ook de Tietz-winkel in Brussel werd aangeslagen en doorverkocht aan de Bernheims. In 1920 voegden deze hun kleine winkel samen met het door hen aangekochte Tietz-gebouw. Zo ontstond één groot aaneengesloten commercieel geheel, dat in 1967 op tragische wijze de wereldpers haalde door een verschrikkelijke brand. Honderden mensen kwamen om.

In België zat het er voor de Tietz-familie helemaal op, ze concentreerde zich volledig op Duitsland, tot de National-Sozialistische Deutsche Arbeiderspartei (NSDAP) aan de macht kwam. De winkels daar werden in 1933 voor een som flink onder de werkelijke waarde gedwongen afgestaan. De Tietz-familie ontsnapte aan een waarschijnlijke dood dankzij hun geloofdgenoot Abraham Frowein, die over hun bezittingen bleef waken en hen tijdig liet emigreren. Hij zorgde ervoor dat ze in het buitenland op een stevige financiële basis konden terugvallen.

Veertig van de 45 onteigende winkels werden tijdens de Tweede Wereldoorlog totaal verwoest. Ter compensatie voor het geleden verlies kreeg de familie 5 miljoen Deutsche Mark (DM). De vijf overgebleven Duitse winkels werden in de groep Kaufhaus ondergebracht. Het is niet zeker of de familie haar schadevergoeding heeft gebruikt om aandelen van Kaufhof te kopen. 

__________

BRONNEN  |    encyclopedia.com | asp.gva.be | retroscoop.com | wikipedia.org